Rynek wydawniczy oferuje w tej chwili mnóstwo materiałów do nauki języków obcych, w tym liczne książki do nauki włoskiego. Są to już nie tylko włoskie wydania podręczników dla cudzoziemców, ale również nasze rodzime publikacje przygotowane przez doświadczonych italianistów pod kątem polskich uczniów, studentów i nauczycieli.
Osobom, które dopiero zaczynają przygodę z nauką języka włoskiego, nierzadko trudno jest ocenić jakość podręcznika. Umożliwia to dopiero praca z różnymi materiałami – wówczas jesteśmy w stanie określić, czy dana książka jest przejrzysta, uporządkowana, jakie są jej wady, a jakie zalety, czy łatwo się z niej korzysta i czy jest na odpowiednim poziomie znajomości języka.
Ale bywa, że problem z doborem odpowiednich podręczników ma nie tylko uczeń początkujący, ale i ten średniozaawansowany lub zaawansowany. Jaki bowiem powinien być kolejny krok, jeśli sprawnie odmieniamy czasowniki, umiemy nazwać wszystkie owoce i części ciała, po aktorsku odegramy scenkę w mięsnym, ale wciąż czujemy, że moglibyśmy się jeszcze wiele nauczyć?
Z wyżej wymienionych powodów postanowiłam zatem przygotować dla was listę 10 książek do włoskiego, na różnym poziomie zaawansowania. Znajdziecie na niej zarówno tradycyjne podręczniki do nauki języka włoskiego, które niektórzy z was być może znają już z kursów, jak i typowe książki do gramatyki, turystyczne niezbędniki czy przewodniki po językowych niuansach.
Zapraszam do lektury i do księgarni 😊
Naszą listę książek-przebojów do nauki włoskiego zacznę od genialnej w swojej prostocie serii Włoski w tłumaczeniach autorstwa Katarzyny Foremniak. Jak skonstruowany jest podręcznik? Otóż podzielony jest on na różne zagadnienia gramatyczne, a do każdego mini-tematu mamy ćwiczenie w postaci tłumaczenia zdań z polskiego na włoski. Ponadto na marginesie zamieszczone zostały wskazówki dotyczące danej reguły gramatycznej.
Niby nic specjalnego, ale tak naprawdę tłumaczenie całych zdań jest jednym z najlepszych sposobów na przyswojenie sobie gramatyki i słownictwa języka obcego, a przy tym pozwala na ćwiczenie swobodnej wypowiedzi, zarówno pisemnej, jak i ustnej. Mówienie w języku obcym (przynajmniej do pewnego etapu nauki) to przecież nic innego, jak szybki przekład w myślach z języka rodzimego na ten docelowy.
Autorka podręcznika wie też, że im bardziej oryginalne zdanie, tym lepiej je zapamiętamy, dlatego Włoski w tłumaczeniach obfituje w przykłady zdań złożonych, bogatych we frazeologię, działających na wyobraźnię, a nierzadko też zabawnych.
Książka dostępna jest na czterech poziomach zaawansowania, co również niewątpliwie stanowi jej zaletę. Poniżej zamieszczam linki do kolejnych części:
Przejdźmy teraz do klasyka, jeśli chodzi o podręczniki do nauki języka włoskiego. Niemal każdy, kto uczył się dłużej tego języka, miał do czynienia z Nuovo Progetto Italiano (wcześniej Progetto Italiano, a obecnie powoli pojawia się już Nuovissimo Progetto Italiano). Wydanie Nuovo Progetto Italiano, które nadal jest na rynku wydawniczym i z którego sama korzystałam, pojawia się w dwóch wersjach: z zeszytem ćwiczeń oddzielnie lub na końcu podręcznika.
Jedni ją kochają, inni – nienawidzą. To książka, która podzieliła italianistów i uczących się języka włoskiego. Ja ją lubię, być może przez sentyment, bo był to mój pierwszy podręcznik. Łatwo mi się po nim poruszało, uważam, że jest dość przejrzysty i szybko można się z nim polubić.
Pamiętajmy jednak, że podręczniki przeznaczone dla kursów traktują niektóre tematy, szczególnie gramatyczne, nieco po macoszemu, więc dobrze, jeśli towarzyszy im oddzielna książka do gramatyki. Niemniej jednak w Nuovo Progetto znajdziemy ciekawe zadania z rozumienia tekstu, przydatne dialogi i ćwiczenia na rozumienie ze słuchu.
Poniżej linki do wszystkich trzech części:
A co jeśli nie Progetto Italiano? Od pewnego czasu sukcesywnie pojawiają się kolejne kursy włoskiego przygotowane przez różne wydawnictwa. Prześcigają się w innowacyjnych rozwiązaniach, dodatkowych materiałach, ćwiczeniach, grach, tabelach gramatycznych…
Jednym z nich, z którego korzystają również studenci italianistyki (ja też!), jest Nuovo Espresso. Seria składa się aż z 6 części – po dwie na każdy poziom. Jest to jeden z nielicznych tego typu podręczników, który nie kończy się na poziomie C1, a ma swoją kontynuację na C2.
Książka jest bardzo nastawiona na pragmatykę, a więc praktyczne stosowanie języka w różnych sytuacjach. Zagadnieniom gramatycznym na równi towarzyszą te związane z efektywną komunikacją. Ponadto kupując podręcznik, mamy dostęp do różnych dodatkowych materiałów online, a także kursu video w postaci podzielonego na odcinki serialu.
Wszystkie części Nuovo Espresso znajdziecie pod linkami poniżej:
Skoro już mowa o podręcznikach, to jeśli złożona książka kursowa przerasta początkujących samouków, mogę polecić im włoskojęzyczny zeszyt ćwiczeń Italiano in cinque minuti Sabriny Galasso i Giuliany Tramy. To dość nieskomplikowana książka do nauki włoskiego, skupiająca się równolegle na gramatyce i słownictwie.
Pierwsza część podręcznika przeznaczona jest dla uczniów na poziomie A1-A2, ale miejcie na uwadze, że wszystkie polecenia i wyjaśnienia są po włosku. To dobre uzupełnienie kursu, na którym nieraz brakuje czasu na zrobienie większej ilości ćwiczeń z gramatyki czy z leksyki. Szczególnie słownictwo jest tym działem, nad którym często musimy pracować na własną rękę, a potrzeba wyjątkowej dyscypliny, by robić to systematycznie. W podręcznikach kursowych rzadko znajdziemy gotowe pakiety słówek podzielonych tematycznie. Italiano in cinque minuti, przynajmniej na tym początkowym etapie naszej nauki, jest w stanie tę lukę wypełnić.
Poniżej zamieszczam linki do pierwszej i drugiej części książki:
Każdy, kto na poważnie podchodzi do nauki języka włoskiego, wie, że dobra książka do gramatyki to absolutny must-have. Celowo piszę „dobra”, bo niestety w wielu publikacjach skupionych na zagadnieniach i ćwiczeniach gramatycznych, trafimy na błędy i mętne wyjaśnienia.
Wszystkim uczącym się języka włoskiego polecam materiały dla obcokrajowców wydane przez Alma Edizioni. Do nich należy też popularna „żółta gramatyka” czyli Nuova grammatica pratica della lingua italiana, której autorką jest Susanna Nocchi.
Książka przeznaczona jest dla uczniów od poziomu A1 do B2, więc można do niej wracać w zasadzie na każdym etapie nauki. Omawia wszystkie najważniejsze zagadnienia gramatyczne, zawiera dużo zróżnicowanych ćwiczeń oraz testy podsumowujące co 5 rozdziałów. Podręcznik w całości jest po włosku, więc jeśli zamierzamy się z niego uczyć samodzielnie, lepiej będzie po niego sięgnąć po opanowaniu pewnych podstaw języka.
A oto druga odsłona gramatyki włoskiej z ćwiczeniami autorstwa znanej nam już Susanny Nocchi i Roberto Tartaglione. Okładka tym razem już nie żółta, radosna, ale ciemnoniebieska, poważna – jak zaawansowana gramatyka języka włoskiego. Sięgną po nią wyłącznie najwytrwalsi, ci, którzy właśnie po dwóch latach intensywnej nauki zdali sobie sprawę z tego, że włoski to wcale nie jest aż tak prosty język, że to nie tylko „Ciao, come stai?”.
Podobnie jak Nuova grammatica, Grammatica avanzata della lingua italiana zawiera dużo ćwiczeń, ale poszczególne zagadnienia gramatyczne zostały potraktowane bardziej problemowo: w rezultacie jest ich mniej, ale za to każde z nich jest bardziej obszerne. Przykładowo trzy pierwsze rozdziały to Il presente, Il passato i Il futuro, a więc będziemy musieli się wykazać już dość dobrą znajomością wszystkich czasów gramatycznych po to, by móc zagłębiać się w szczegóły.
Wydawca sugeruje, że już będąc na poziomie B1, możemy pracować z tym podręcznikiem, ale moim zdaniem lepiej zrobić solidną powtórkę z „żółtą gramatyką”, zanim zabierzemy się za tę bardziej zaawansowaną.
Ostatni typowo gramatyczny podręcznik, który umieściłam na liście, choć Alma Edizioni ma ich jeszcze całe mnóstwo i na każdą okazję. I verbi italiani Silvii Consonno i Soni Bailini to, jak sama nazwa wskazuje, solidny pakiet ćwiczeń skupionych wokół czasownika.
Jak wiadomo w języku włoskim nie ma jako takiej odmiany przez przypadki, warto więc włożyć więcej energii w naukę koniugacji. A wierzcie mi, jest co wkuwać. Zwłaszcza, że nie wystarczy opanować wszystkich końcówek czasowników w poszczególnych odmianach, trzeba jeszcze umieć się tym poprawnie posługiwać. Całe szczęście w podręczniku znajdziecie też ćwiczenia na tzw. „concordanze” czyli zgodność czasów i trybów.
Książka przeznaczona jest dla poziomów od A1 do C1 – warto więc, żeby znalazła się na waszych półkach, kiedy będziecie stawiali pierwsze kroki, bo na pewno na długo na niej pozostanie.
Spodziewam się, że na tę listę rzucą okiem też osoby zaczynające absolutnie od zera i szukające książek do nauki włoskiego dla początkujących. Ja sama swoje pierwsze kroki w języku włoskim stawiałam samodzielnie, bez kursu, nie znając żadnych Włochów. Uczyłam się wówczas na pamięć słówek i zdań, nie troszcząc o rodzajniki czy zasady odmiany czasowników, i o dziwo miałam z tego ogromną satysfakcję.
Na takim zupełnie początkowym etapie nauki potrzebna jest przede wszystkim zachęta – np. kolorowa książka, pełna obrazków, z tłumaczeniem na język polski, z kilkoma ćwiczeniami, ale nie wypchana nimi po brzegi. Np. Włoski w obrazkach wydawnictwa Edgard specjalizującego się w nieskomplikowanych materiałach do nauki języków obcych.
To książka, po którą możesz sięgnąć, jeśli naprawdę nie znasz ani słowa po włosku, ale z jakiegoś powodu (turystycznego? a może przekonali cię do tego Al Bano i Romina Power?) strasznie chcesz się go uczyć. Przy intensywnej nauce na kursie szybko ci się znudzi, ale na początek to dobry wybór.
Są osoby, którym nie zależy tak bardzo na zgłębianiu zasad gramatycznych czy czytaniu literatury pięknej w obcym języku, ale chcą po prostu się komunikować – sprawnie i poprawnie (w granicach rozsądku). To nie językowi p-uryści, a zwykle jednak t-uryści. Dla nich wydawcy przygotowują kieszonkowe słowniki i wszelkiej maści rozmówki polsko-włoskie.
Rozmówek jest na rynku od groma i wszystkie są w sumie podobne. Trudno się dziwić – zazwyczaj ograniczają się do tych samych tematów bliskich turystom wyjeżdżającym za granicę: lotnisko, hotel (turysta chce przyjechać i się wyspać), dworzec, muzeum (turysta chce pozwiedzać), restauracja (turysta chce zjeść), lekarz (turysta się przytruł tym, co zjadł), policja (turysta zgubił telefon), randka (turysta chce przeżyć wakacyjną przygodę).
Dlatego właśnie na mojej liście znalazła się książka Włoski. Konwersacje bez tajemnic. W odróżnieniu od zwykłych rozmówek, rozdziały dotyczą bardziej codziennych sytuacji: odpowiedniego reagowania, rozwiązywania konfliktów, wyrażania swojego zdania i potrzeb czy zachowania się stosownie do okazji. Bardzo przydatne, jeśli wyjeżdżamy do Włoch na dłużej lub spędzamy czas w polsko-włoskim towarzystwie. W przeciwieństwie do wielu rozmówek zawiera również ćwiczenia z kluczem odpowiedzi.
Na koniec zostawiłam coś dla starych wyjadaczy, którzy chcą zrobić piorunujące wrażenie na rozmówcach jakąś „espressione idiomatica”. To raczej poważna pozycja, która zaciekawi użytkowników włoskiego interesujących się przekładem i z której równie dobrze skorzystać mogą Włosi chcący poznać polską frazeologię.
Co ciekawe, w Idiomach polsko-włoskich znajdziemy naprawdę dużo przykładów tego typu wyrażeń, które w języku polskim i włoskim występują w zasadzie 1:1 i w związku z tym możemy tłumaczyć je niemalże dosłownie. Idiomy zamieszczone w książce nie są wyrwane z kontekstu i dzięki temu, ucząc się, mamy pewność, że umiemy je też właściwie stosować (i nie popełnimy jakiejś gafy).
Pozycję tę polecam głównie studentom, nie tylko ze względu na poziom zaawansowania, ale też poziom zagłębiania się w niuanse językowe. Niemniej jednak, jako słownik idiomów, może przydać się już na poziomie B1.
Na tym kończę moją listę, na której znalazły się książki do nauki włoskiego polecane przeze mnie uczącym się tego języka na różnym poziomie i z różną intensywnością. Zdaję sobie sprawę z tego, że na pewno każde z was mogłoby jeszcze wymienić przynajmniej kilka przydatnych pozycji. Przyjmijmy jednak, że mój wykaz to nie tylko przewodnik po podręcznikach do włoskiego, ale też jakaś forma zachęty do kontynuowania własnych poszukiwań materiałów do nauki.
Życzę wszystkim, żeby szybko mogli wykorzystać wiedzę z książek w praktyce!
