Ricotta to jeden z bardziej powszechnych włoskich serów. Być może, kiedy myślimy z włoskim nabiale, nie przychodzi nam do głowy tak szybko jak mozzarella, jednak zdążył na tyle się u nas zadomowić, że większość osób już wie, że to rodzaj białego sera czy też twarożku.
W smaku na ogół jest delikatny, choć warto już na wstępie zaznaczyć, że występuje w różnych wariantach. Ma szerokie zastosowanie nie tylko w kuchni włoskiej, stosunkowo łatwo kupić go w sklepach stacjonarnych, ale można się również pokusić o wyprodukowanie go w warunkach domowych.
O tym wszystkim powiemy sobie w dzisiejszym wpisie. Dowiesz się z niego, czym dokładnie jest ricotta i jakie wartości odżywcze posiada. Poznasz typowe włoskie dania z ricottą oraz przepis na zrobienie ricotty w domu. Powiemy też sobie, gdzie najlepiej kupić ricottę, a na koniec wyjaśnimy różnicę między ricottą a mascarpone – dowiesz się, czy i kiedy można stosować je wymiennie.
Już teraz natomiast mogę zaprosić cię do odwiedzenia strony sklepu Wino Toskanii, który oferuje szeroki wybór włoskich produktów. Wśród dostępnych serów znajdziesz w nim również ricottę. Kliknij tutaj.
Spis treści
Ricotta: co to jest?
Ser ricotta znany jest we Włoszech od wieków. Choć obecnie produkowany jest niemal w każdym regionie Italii, pierwotnie był związany raczej z kuchnią południa (od Lacjum w dół). Silnie jest zatem obecny w przepisach rodem z Sycylii czy Kampanii. Ricotta w dwóch wariantach posiada certyfikat DOP: pierwszym z nich jest ricotta romana z sera owczego, drugim natomiast – ricotta di bufala campana.
Sama nazwa ri-cotta odnosi się do podwójnego gotowania, ser ten bowiem produkuje się poprzez podwójne gotowanie serwatki. Ricotta na ogół jest serem delikatnym, miękkim, łatwym do smarowania – przypomina łagodny twarożek. Oczywiście smak zależy w dużej mierze od mleka, z którego ser jest przygotowany, a w tym wypadku mamy wiele możliwości:
- mleko krowie
- mleko owcze
- mleko kozie
- mleko bawole
albo mieszankę różnych rodzajów mleka. Mleko owcze na przykład sprawi, że ricotta będzie miała bardziej wyrazisty smak, niż gdyby była zrobiona z mleka krowiego. Co więcej, ricotta może być bardziej lub mniej słona (na pewno ricotta secca, stagionata czyli dojrzewająca będzie bardziej słona, fresca może być natomiast niesolona, bardziej deserowa), ale też wędzona (affumicata) czy nawet pieczona (infornata).
Co jeszcze warto wiedzieć o tym serze? Przede wszystkim to, że jest całkiem zdrowy. Rzućmy okiem na jego wartości odżywcze: 100 g ricotty to tylko ok. 175 kcal. Dodatkowo stosunkowo niska zawartość tłuszczu, za to duża zawartość białka i wapnia sprawiają, że naprawdę nie musimy sobie odmawiać jedzenia ricotty. A skoro już o jedzeniu mowa, to przejdźmy do przepisów!
Ricotta: przepisy na ricottę i z ricottą
Na poniższym zdjęciu widzimy, jak przepyszna świeża ricotta w typowych ażurowych foremkach czeka spokojnie na odsączenie. Dzięki temu będzie miała bardziej zbitą konsystencję, choć pozostanie miękka i delikatna. Za chwilę dowiesz się, jak taki przysmak przygotować samodzielnie w domu.
Dodatkowo przyjrzymy się najsłynniejszym włoskim potrawom wykorzystującym ser ricotta: zarówno na słodko, jak i na słono. Może dzięki moim propozycjom skusisz się na ugotowanie tych dań w domu? A może szybko wyszukasz, jakie restauracje w twoim mieście je serwują?
Nie zapominajmy jednak, że ricotta to ser bardzo uniwersalny. Możesz go mieć na podorędziu w lodówce i wykorzystać nawet do typowo polskich potraw!
Ricotta: przepis domowy
Zanim przejdę do najprostszego przepisu na ricottę, mała uwaga. Zasadniczo ricottę przygotowuje się z serwatki czyli cieczy pozostającej po ścięciu mleka. Serwatkę należy podgrzać, dodać do niej mleko, trochę soku z cytryny, soli i możemy odwarzyć ricottę. No dobrze, ale skąd weźmiemy serwatkę?
Otóż całą procedurę możemy trochę uprościć – przynajmniej przy pierwszym podejściu. Przygotuj:
- 1 litr tłustego mleka, ale nie UHT! Czyli mleko w butelce, a nie w kartonie;
- 3 łyżki soku z cytryny;
- sól – ilość w zależności od tego, jak ma być słona ricotta.
Powyższe proporcje możesz modyfikować i np. użyć dwóch litrów mleka. Produkty różnych firm mogą przynosić odmienne efekty, więc powyższe ilości są orientacyjne (może się zdarzyć, że trzeba będzie dodać więcej soku z cytryny).
Do przygotowania ricotty przyda się też sitko i gaza albo bawełniana ściereczka (zakładając, że nie masz w domu foremki do robienia ricotty).
Wlej mleko do garnka i zagotuj. Dodaj sok z cytryny oraz sól i mieszaj drewnianą łyżką. Po pewnym czasie zauważysz, że mleko się ścina. Wyłącz gaz i nadal mieszaj tak, żeby stopniowo wytrącał się ser. Następnie zbierz go łyżką i wrzuć na sitko wyłożone ściereczką. Zawiń ser i najlepiej przygnieć go czymś ciężkim tak, żeby się odsączył (może to zająć trochę czasu) i ostygł. Potem ser można wyjąć i najlepiej włożyć go do lodówki.
Po tym wszystkim w garnku zostanie ci… serwatka! I tę serwatkę możesz ponownie wykorzystać, żeby zrobić kolejną ricottę, tym razem uczciwie, zgodnie z pierwotną recepturą.
Na litr serwatki potrzebujesz jeszcze szklankę mleka i łyżeczkę soku z cytryny (+ ewentualnie sól). Przyda się również termometr kuchenny: serwatkę trzeba podgrzać do 60 stopni, potem dodać mleko i podgrzewać maksymalnie do 80-90 stopni. Dodajemy sok z cytryny, sól, a następnie zbieramy ser, jak poprzednio.
Przepisy na słodko i słono
Ricotta może być na różne sposoby dodawana do makaronu. Na jej bazie zrobimy kremowy sos, trochę jak przy użyciu śmietany, ale mniej tłusty. Najbardziej znanym makaronowym daniem z tym serkiem są klasyczne ravioli, a więc te nadziewane farszem ze szpinakiem i ricottą. Najlepiej smakują polane masłem z szałwią.
Poza tym ricotta będzie idealnie się nadawała do wszystkim tart na słono, np. z dodatkiem cukinii. Na zimno natomiast sprawdzi się do przygotowania przekąsek takich jak roladki z grillowanego lub upieczonego bakłażana z ricottą w środku.
Sycylijczycy natomiast bez zbędnych ceregieli jedzą ricottę nawet jako samodzielne danie – w wersji smażonej czyli ricotta fritta. A jeśli chcą wykorzystać ją do makaronu, przygotowują pasta alla norma, w której głównymi składnikami są bakłażany, pomidory i starta ricotta salata.
Skoro już dotarliśmy w tych rozważaniach o kuchni do Sycylii, przejdźmy do deserów, w których kluczową rolę odgrywa właśnie ricotta. W tym regionie królują przede wszystkim trzy słodkie potrawy: cannoli, cassata i cassatelle.
Cannoli to widoczne na zdjęciu rurki ze smażonego ciasta, nadziewane kremem z ricotty, posypane mielonymi pistacjami i często dekorowane np. kandyzowanymi wiśniami. Cassata siciliana to coś pomiędzy tortem a naszą paschą wielkanocną. Jest to biszkopt z kremem z ricotty i cukru, z dodatkiem masy marcepanowej i dużej ilości kandyzowanych owoców. Cassatelle to z kolei rodzaj smażonych ciastek przypominających formą pierogi, nadziewanych ricottą.
Ricotta: do czego jeszcze pasuje?
Ricotta świetnie się sprawdzi w większości dań, w których będziemy potrzebowali śmietany do uzyskania kremowej konsystencji. Szczególnie ci, którzy są na diecie, mogą wprowadzić do swojego jadłospisu chudszą i mniej kaloryczną ricottę. Można dodać ją do klusek leniwych, faszerować nią pierogi czy posmarować naleśniki. Ricotta nie jest kwaśna i to jest jej ogromną zaletą.
Pyszne są placki typu racuchy z dodatkiem ricotty, która sprawi, że będą miały delikatny smak. Nietrudno się domyślić, że także sernik bez problemu możemy zrobić z ricottą zamiast mielonego twarogu. Warto jej choćby dodać właśnie po to, by sernik nie był tak kwaśny. Na koniec zachęcam również do spożywania jej po prostu z pieczywem.
Jak widać wszechstronne zastosowanie ricotty sprawia, że nie musimy się za bardzo martwić, co z nią zrobić, żeby się nie zmarnowała. Jeśli powyższe propozycje kulinarne już cię zachęciły do jej wykorzystania w swojej kuchni, kliknij tutaj.
Ricotta: gdzie kupić?
Ricottę na ogół można kupić w supermarketach. W sklepach takich sieci jak Lidl czy Biedronka dostaniesz ricottę marki własnej lub Galbani. Należy ich wypatrywać w czasie „tygodni włoskich„, ponieważ bywa, że produkt ten nie znajduje się w stałej ofercie. Alternatywnie, możesz zawsze poszukać ricotty w dobrze zaopatrzonych delikatesach lub sklepach z włoskimi produktami, jeśli takie znajdują się w twojej okolicy.
Jeśli chcesz kupić oryginalną włoską ricottę, polecam ci tę firmy Ghidetti (producenta serów z regionu Veneto). Opakowanie tego sera (250 g) można nabyć w sklepie internetowym z włoskimi produktami Wino Toskanii. Ricotta Ghidetti zrobiona jest z mleka krowiego i ma uniwersalny smak – nadaje się zarówno do potraw na słono, jak na słodko.
Na stronie Wino Toskanii kupisz ją za niecałe 9 zł za opakowanie. Kliknij poniżej, by przejść do oferty produktu w sklepie:
Ricotta a mascarpone
Drugim bardzo znanym włoskim serkiem jest mascarpone i niektórzy być może zastanawiają się, co go różni od ricotty i czy te produkty możemy stosować wymiennie.
Otóż różnica jest bardzo prosta: ricotta jest robiona z serwatki, natomiast mascarpone – ze śmietanki. Ricotta to rodzaj lekkiego twarożku, natomiast mascarpone jest produktem bardzo tłustym i smakuje po prostu jak 30% śmietanka kremówka o gęstej konsystencji.
Rzecz jasna, mascarpone i ricotta różnią się smakiem, ale rzeczywiście dość często są stosowane wymiennie lub łączone. Zasada jest taka: im surowsza jest twoja dieta, tym więcej i częściej używasz ricotty; im mniej masz w pasie, tym więcej możesz sobie pofolgować z mascarpone.
Dobra wiadomość jest taka, że jeśli należysz do tych pierwszych, możesz zastąpić mascarpone ricottą nawet w sztandarowej potrawie, jaką jest tiramisù. Niektóry potraktują to jako profanację, ale jeśli dbasz o linię, spróbuj tego deseru z ricottą – będzie lżejszy, a na pewno równie pyszny!
Na stronie Wino Toskanii znajdziesz też włoski serek mascarpone firmy Ala. Pokaźne opakowanie 500 g kosztuje niecałe 28 zł – wystarczy na zrobienie naprawdę dużej porcji pysznego tiramisù! Kliknij poniżej, by przejść do sklepu:
