Wulkany we Włoszech są jedną z ciekawszych naturalnych atrakcji Półwyspu Apenińskiego i włoskich wysp. Głównie dlatego, że część z nich nadal pozostaje aktywna, co niewątpliwie dodaje adrenaliny.
Na włoskie wulkany można się wspinać, warto też znać ich historię, by wiedzieć, kiedy miały miejsce największe erupcje.
W tym artykule zaprezentuję najważniejsze i największe wulkany we Włoszech, zarówno te aktywne, jak i te uśpione od wieków. Oprócz informacji przyrodniczych i historycznych znajdziesz tu wskazówki dotyczące organizacji wycieczek na wulkany.
Spis treści
Wulkany we Włoszech: mapa
Zacznijmy od szybkiego rzucenia okiem na mapę wulkanów we Włoszech. Zaznaczone zostały na niej wulkany aktywne, drzemiące oraz wygasłe. Jak widać, są one usytuowane głównie na zachodnim brzegu półwyspu i na południowych wyspach. Na mapie nie zostały natomiast ukazane wulkany podwodne, które również znajdują się we Włoszech.
Przy okazji wyjaśnijmy nazewnictwo:
Wulkan aktywny lub czynny to wulkan, którego erupcje obserwuje się współcześnie lub miały one miejsce stosunkowo niedawno, a poza tym pojawiają się również gorące wyziewy.
Wulkan drzemiący to wulkan, który jest w stanie długotrwałego uśpienia, a jego ostatnia erupcja była obserwowana w czasach historycznych. Cechą wyróżniającą są natomiast wyziewy.
Wulkan wygasły nie jest aktywny od bardzo dawna, więc zwykle brakuje świadectw historycznych o jego aktywności, poza ewentualnymi chłodnymi wyziewami. Ma on zachowaną formę stożka.
Aktywne wulkany we Włoszech
Zaczniemy od wulkanów aktywnych, które budzą najwięcej emocji. Listę otworzy Etna – królowa wulkanów, będąca największym aktywnym wulkanem nie tylko w Europie, ale i na całym świecie! Po niej powiemy sobie o Wezuwiuszu, a dalej… zobacz sam!
1. Etna
Etna to imponujący włoski wulkan, położony we wschodniej części Sycylii. Jest to najwyższy i jednocześnie najbardziej aktywny wulkan w Europie, osiągający wysokość ok. 3,329 m n.p.m. Jego obecna forma jest wynikiem setek tysięcy lat aktywności wulkanicznej.
Etna jest stratowulkanem i powstał w wyniku kolizji płyty afrykańskiej z europejską. To miejsce fascynujące ze względu na różnorodność krajobrazu, który obejmuje zarówno obszary pokryte lawą, jak i bujne lasy.
Aktywność Etny obejmuje zarówno wybuchy eksplozywne, jak i spokojne wypływy lawy. Ostatnia większa erupcja miała miejsce w 2023 r., a wulkan jest znany ze swojej regularnej aktywności.
Ciekawostką jest, że Etna jest także jednym z najstarszych wulkanów na świecie, istniejących przez kilka milionów lat. To również istotny element kultury i mitologii Sycylii, często wspominany w starożytnych tekstach greckich.
2. Wezuwiusz
Wezuwiusz, jedna z najbardziej ikonicznych gór ognistych, znajduje się niedaleko Neapolu i stanowi symbol tego miasta. To stratowulkan o wysokości ok. 1,281 m, ale ta liczba się zmienia. Wezuwiusz znany jest przede wszystkim ze swojej katastrofalnej erupcji w 79 roku n.e., która zniszczyła miasta Pompeje i Herkulanum.
Ostatnia większa erupcja Wezuwiusza miała miejsce w 1944 r., ale obserwuje się regularne aktywności w postaci wypływu gazu i pyłów. Co ciekawe, obecnie okolice Wezuwiusza są gęsto zaludnione, co stanowi potencjalne zagrożenie w przypadku kolejnej dużo erupcji.
Ciekawostką jest, że Wezuwiusz jest jednym z najbardziej śledzonych wulkanów na świecie pod względem monitorowania aktywności sejsmicznej i gazów wulkanicznych, aby przewidzieć ewentualne zagrożenia dla ludności.
3. Stromboli
Stromboli to wulkaniczna wyspa położona na północ od Sycylii. Jest jednym z najbardziej aktywnych wulkanów na świecie, znany ze swojego regularnego wyrzucania lawy i popiołu.
Stromboli jest również stratowulkanem. Jego charakterystyczną cechą jest stała, małopłynna aktywność wulkaniczna. Oznacza to, że regularnie wybucha z małą ilością lawy, popiołu i gazu. Te wybuchy są często obserwowane i przyciągają turystów z całego świata.
Wysokość Stromboli wynosi ok. 926 m n.p.m. Ostatnia większa erupcja miała miejsce w 2007 r. Wulkan jest jednak stale monitorowany, a obszar wokół niego jest zamieszkany, więc wszelkie zagrożenia są starannie obserwowane i kontrolowane.
Stromboli jest czasami nazywany „Latarnią Morską Morza Tyrreńskiego” ze względu na swoją stałą, pulsującą aktywność, która jest widoczna z daleka i przypomina migotanie światła.
4. Ferdinandea
Ferdinandea to niezwykły wulkan położony w Morzu Śródziemnym, między Sycylią a Tunezją. To jedyny aktywny wulkan podwodny w Europie. Historia Ferdinandei jest fascynująca ze względu na jej krótkotrwałe istnienie.
Wulkan powstał w lipcu 1831 r. w wyniku erupcji, która podniosła poziom morza, tworząc nową wyspę. Wyspa ta została nazwana na cześć króla Ferdynanda II, ale później została zmyta przez erozję i działanie fal w ciągu kilku miesięcy. Obecnie obszar ten jest znany ze swojej podwodnej formacji skalnej.
Ferdinandea to jeden z unikatowych przykładów tego, jak dynamiczne i krótkotrwałe mogą być procesy geologiczne. Nawet pomimo tego, że wyspa nie istnieje już na powierzchni, podwodne struktury skalne są nadal obecne, przypominając o chwilowej historii Ferdinandei.
Pozostałe wulkany we Włoszech
Jak już widziałeś na mapie, Włochy nie mogą narzekać na brak wulkanów. Większość z nich jest jednak uśpiona lub w ogóle wygasła. Niektóre znajdują się pod wodą. Nadal jednak można korzystać z ich szczególnych właściwości i w dalszym ciągu stanowią fascynującą atrakcję turystyczną.
1. Vulcano
Vulcano to kolejny interesujący wulkan na Wyspach Liparyjskich u wybrzeży Sycylii. To jedno z najbardziej znanych miejsc geotermalnych na świecie.
Wulkan ten ma wysokość ok. 500 m. Charakteryzuje go intensywna aktywność geotermalna, obejmująca emisję gorących gazów i błota wulkanicznego. Woda termalna i błoto są popularne wśród turystów, którzy odwiedzają Vulcano ze względu na ich potencjalne właściwości lecznicze.
Ostatnia większa erupcja Vulcano miała miejsce w roku 1890, ale obecnie wulkan jest uważany za uśpiony. Jednakże, regularna aktywność geotermalna stanowi fascynujące zjawisko, a wulkan jest nadal obserwowany i monitorowany ze względu na potencjalne zagrożenia dla ludzi.
Ciekawostką jest, że słowo „wulkan” pochodzi od nazwy tego włoskiego wulkanu, Vulcano. W mitologii rzymskiej to miejsce było związane z bogiem ognia, Wulkanem.
2. Pantelleria
Pantelleria to wyspa wulkaniczna leżąca pomiędzy Sycylią a Tunezją. Choć nie jest to klasyczny wulkan, to geologicznie związana z procesami wulkanicznymi. Wyspa ta ma charakterystyczny krajobraz, z licznymi kraterami, jeziorami wulkanicznymi i gorącymi źródłami.
Pantelleria powstała w wyniku różnych etapów aktywności wulkanicznej, związanych z ruchami tektonicznymi w regionie. Wulkaniczna historia wyspy obejmuje erupcje i formowanie się kratery, które kształtują jej unikalny krajobraz.
Na wyspie istnieją liczne gorące źródła, z których korzystają mieszkańcy i turyści. Charakteryzują się one wysoką zawartością minerałów uważanych za korzystne dla zdrowia.
Ostatnia większa erupcja na Pantellerii miała miejsce ok. 50–100 lat temu, co świadczy o aktywności wulkanicznej w stosunkowo niedawnej historii.
3. Campi Flegrei
Campi Flegrei, znane również jako Pola Flegrejskie, to obszar geologiczny położony niedaleko Neapolu. To obszar o silnej aktywności wulkanicznej i geotermalnej, a jego nazwa oznacza „Pola Ogniste” ze względu na liczne wulkany, kratery i fumarole.
Ostatnia większa erupcja w obszarze Campi Flegrei miała miejsce w 1538 r., kiedy to powstał nowy krater Monte Nuovo. Od tego czasu obszar ten był źródłem zainteresowania naukowców i jednocześnie stanowił wyzwanie ze względu na potencjalne zagrożenia dla ludności.
Campi Flegrei są regularnie monitorowane pod kątem aktywności sejsmicznej i geotermalnej, aby odpowiednio reagować w przypadku ewentualnych erupcji. To miejsce stanowi fascynujące laboratorium geologiczne, jednocześnie przypominając o potencjalnych niebezpieczeństwach związanych z aktywnością wulkaniczną.
4. Lipari
Lipari to największa z Wysp Liparyjskich, położonych na Morzu Tyrreńskim i jest to również wyspa wulkaniczna.
Wulkaniczna aktywność odegrała kluczową rolę w kształtowaniu Lipari. Na jej obszarze znajdują się liczne kratery wulkaniczne, formacje skalne, a także ciekawe zjawiska geotermalne. Jednakże, w przeciwieństwie do niektórych innych wysp w regionie, Lipari nie jest aktywnym wulkanem w sensie wybuchowym.
Wyspę zamieszkiwano już od starożytności, a obecnie stanowi popularne miejsce turystyczne ze względu na swoje piękne plaże, malownicze krajobrazy i bogatą historię.
Ostatnie większe wybuchy wulkaniczne na Lipari miały miejsce w starożytności, ale obecnie obszar ten jest uważany za bezpieczny. Wyspa oferuje unikalne połączenie piękna przyrody i fascynującego dziedzictwa kulturowego.
Przeczytaj też: Wyspy włoskie
5. Ischia
Ischia, podobnie jak Lipari, to wyspa położona na Morzu Tyrreńskim, a jej krajobraz jest silnie związany z aktywnością wulkaniczną.
To kompleksowy obszar wulkaniczny, obejmujący różnorodne formacje geologiczne, takie jak kratery, ciepłe źródła, gejzery i fumarole. Wyspę tę często nazywa się „Zielonym Wulkanem” ze względu na bujną roślinność, która rośnie na wulkanicznych zboczach.
Ostatnia większa erupcja wulkaniczna na Ischii miała miejsce ok. 700 lat temu, a obecnie obszar ten jest monitorowany. Woda termalna na wyspie jest również jednym z głównych atrakcji turystycznych, przyciągając odwiedzających ze względu na jej potencjalne właściwości zdrowotne.
6. Larderello
Larderello to obszar geotermalny położony w Toskanii. Jest znany ze swoich pól geotermalnych, gdzie wykorzystuje się naturalne ciepło z wnętrza ziemi w celu produkcji energii.
W obszarze Larderello występują fumarole, gorące źródła, a także charakterystyczne białe osady minerałów, takie jak krzemionka i siarka. Te formacje mineralne są rezultatem wypływu gazów wulkanicznych na powierzchnię.
Pierwszą elektrownię geotermalną na świecie zbudowano w Larderello w 1904 r., co czyni to miejsce pionierem w produkcji energii geotermalnej. Miejsce to jest więc świetnym przykładem, jak można wykorzystać zasoby geotermalne do produkcji energii odnawialnej.
Jak zwiedzać włoskie wulkany?
Jak już mówiłam, wulkany we Włoszech stanowią wyjątkową atrakcję turystyczną, która fascynuje szczególnie przybyszy z innych krajów. Dlatego też bez trudu można zorganizować sobie wycieczkę na wulkan, nawet ten aktywny.
Najwięcej adrenaliny zapewni wycieczka na Etnę. Możesz zarezerwować ją tutaj. Będzie ci towarzyszył anglo- i włoskojęzyczny przewodnik. Wycieczka trwa ponad 5 godzin i rusza z Katanii.
Możliwe jest także zwiedzanie Parku Narodowego Wezuwiusza. Spacerujemy szlakiem, na miejscu są pracownicy parku, możemy wziąć przewodnik audio. Można też skorzystać z podwózki specjalnym autokarem Vesuvio Express. Bilet bez kolejki zarezerwujesz tutaj.
Pozostałe wulkany na ogół zwiedza się na własną rękę, choć oczywiście można skorzystać z ofert przewodników. Warto się wybrać na taką wycieczkę również ze względu na źródła geotermalne i specjalne błota nasycone minerałami i skorzystać w wulkanicznego SPA (szczególnie znana jest z tego wyspa Vulcano).
